ΠΩΣ ΕΙΔΑ ΤΟΝ “ΠΑΛΑΜΗΔΗ”
Μ. ΡΟΔΑ
Από το αγαπημένο Ναύπλιο έλαβα τα χειρόγραφα της τραγωδίας «Παλαμήδης» και στάθηκα διστακτικός, όχι για τους άγνωστους σ’ εμένα συγγραφείς της, αλλά γιατί ο χαρακτηρισμός «Τραγωδία» σημαίνει πολλά και ομολογώ, ότι από τα… απρόοπτα έχω δεινοπαθήσει.
Χιλιάδες χειρόγραφα και βιβλία με έχουν υποβάλλει σε κόπους, χωρίς ν’ αφήσουν την ελάχιστη συγκίνηση και ανάμνηση.
Κάποτε ένας διπλωμάτης μου διάβασε ένα θεατρικό έργο του και το αποτέλεσμα ήταν να του πω να το κάψει! Ένας στρατηγός εφιλοδόξησε τον τίτλο του θεατρικού συγγραφέα, αλλά ευτυχώς υπεχώρησε μετά την ανάγνωση του έργου του και….το κομμάτιασε μπροστά μας, έπειτα από την ανάλυση και την κριτική που του έγινε. Και ένας φίλος γιατρός με τα τέσσερα θεατρικά του έργα έπαψε να με καλημερίζει μετά την υπόδειξή μου να τα καταστρέψει για να σώσει την υπόληψή του.
Έπειτα από αυτές τις περιπτώσεις και πολλές άλλες την εποχή που ήμουνα μέλος της καλλιτεχνικής επιτροπής του Εθνικού θεάτρου, φυσικό ήταν να έχω τους δισταγμούς μου για τα πρωτευουσιάνικα και τα επαρχιακά χειρόγραφα. Ευτυχώς τα χειρόγραφα των κ.κ. Θάνου Αναγνωστόπουλου και Θεόδωρου Κωστούρου κατέστησαν προσφιλέστερο το Ναύπλιο. Η τραγωδία «Παλαμήδης» είναι γραμμένη στον τύπο και στον ρυθμό της αρχαίας τραγωδίας, με ολοκάθαρη δημοτική γλώσσα, με πρόσωπα που συγκεντρώνουν αδιάκοπο και αμείωτο το ενδιαφέρον. Οι συγγραφείς τω έχουν το ένστικτο και την ευαισθησία πραγματικών καλλιτεχνών με τα ποιητικά των δώρα. Ο μύθος της τραγωδίας ξετυλίγεται άνετα και η αληθοφάνεια κεντρίζει την περιέργεια του αναγνώστη, πιστεύω και του θεατή, όταν παρασταθεί.
Και η δραματική σύγκρουση των προσώπων της είναι σύμφωνη με τους κανόνες του αρχαίου θεάτρου, που είναι πάντα το υπόδειγμα για κάθε δημιουργία.
Ο τοπικισμός, ας πούμε, του μύθου θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν ελάττωμα, αν επρόκειτο να κριθεί ως καθολική τραγωδία.
Αλλά το θέμα του τοπικισμού το εξυπηρετεί απόλυτα, και έχω τη γνώμη, ότι μια οργανωμένη παράσταση με σοβαρές καλλιτεχνικές προϋποθέσεις, σ’ ένα τοπίο γύρω από το Ναύπλιο ή αρχαίο Θέατρο, θα είχε την αξία της.
Αλλά και ως βιβλίο θα έχει την ευκαιρία ο διανοούμενος κόσμος να διαβάσει την τραγωδία και να εκτιμήσει την πνευματική εργασία των δύο συγγραφέων του Ναυπλίου, που είναι άξιοι πάσης τιμής για την ποιητική και δραματική έμπνευσή των, για το ταλέντο των και τη θερμό φαντασία των.
Τους χαιρετίζω με τον ειλικρινέστερο τρόπο και εύχομαι η τραγωδία των να γίνει το ταχύτερο απόκτημα και εκείνων, που πέρα από το Ναύπλιο αγαπούν τα γράμματα και θέλγονται από κάθε ευγενική και αντάξια πνευματική δημιουργία.
6‒11‒45
Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ
ΑΛΚΗ ΘΡΥΛΟΥ
(από το «Έλλ. Αίμα» της 26‒5‒46)
…«Μια ευχάριστη έκπληξη!
Ένα έργο τέχνης δυο άγνωστων συγγραφέων που δεν έχουν φανερωθεί ούτε καν σε περιοδικά.
Έχω υποχρεωθεί να διαβάσω πολλά πρωτόλεια εξαμβλώματα κι έτσι, άμα έλαβα τον «Παλαμήδη» πάγωσα. Μια αρχαιόπρεπη τραγωδία! Τι αξίωση! Κι όμως απ’ τις πρώτες σελίδες μια πνοή μου επεβλήθηκε.
…Οι κ.κ. Κωστούρος και Αναγνωστόπουλος μιμούνται μ’ εξαιρετική ευσυνειδησία κι επιμέλεια και, επειδή έχουν κι’ εξαιρετική καλαισθησία, κατορθώνουν να συλλάβουν τον τόνο και τον ρυθμό της αρχαίας τραγωδίας.
Καμμιά ενοχλητική παραφωνία δεν τους ξεφεύγει.
…Γενικά, σ’ όλη την τραγωδία, παρ’ όλον ότι είναι μια λογική σύνθεση, υπάρχει ποίηση, υπάρχει προ πάντων αρμονία.
Οι κ.κ. Κωστούρος και Αναγνωστόπουλος είναι δυο νέοι συγγραφείς, οι οποίοι νομίζω ότι πρέπει από τώρα να υπολογίζονται.
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ “ΠΑΛΑΜΗΔΗ”
ΛΙΝΟΥ ΚΑΡΖΗ
(Διευθυντού του «Θυμελικού Θιάσου»)
….Αυτές τις μέρες ξαναδιάβασα τον «Παλαμήδη» σας με μεγάλο ενδιαφέρον κι’ ήρθα κοντά στις χαρές του. Εκείνο που μου έκανε ξεχωριστήν εντύπωση και που δίνει στο έργο σας αυτή τη ζεστή πνοή, απαραίτητη σε κάθε έργο τέχνης, είναι ο έρωτας στην Αναπλιώτικη πατρική σας γη, και κατ’ επέκταση, στην Ελληνική μας γη.
…………………………………………………………………………………………………………….
Το έργο σας είναι εξαίσιο δραματικό έργο, στη σειρά της «Ιφιγενείας εν Ταύροις» του Γκαίτε και των άλλων πετυχημένων με αρχαϊκή υπόθεση θεατρικών έργων.
Είμαι ευτυχής που το διάβασα και ευτυχέστερος που γνώρισα τους δημιουργούς του.
Μ’ όλη μου την αγάπη
ΛΙΝΟΣ ΚΑΡΖΗΣ
ΤΟ ΕΡΓΟΝ “ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ”
(Επιστολή του Καθηγητού της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. ΙΩ. ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ 28‒12‒51)
…..Το έργο σας «Παλαμήδης» το εδιάβασα από την αρχή ως το τέλος και εγώ και η γυναίκα μου.
Είναι καλοδεμένο δράμα, η όλη του δε σύνθεσις προσπαθεί να διατηρήσει την αρχαιοπρέπεια που ταιριάζει στην υπόθεση. Η πλοκή και ο διδακτικός εν πολλοίς στίχος υπενθυμίζει την Αρχαίαν Τραγωδίαν. Έχω την γνώμην ότι και οι δυο σας, εμπνευσμένοι από την αγάπη του όμορφου Ναυπλίου και την μακράν του ιστορίαν, πετύχατε ό,τι επιδιώκετε: Να κρατήσετε ψηλά τ’Ανάπλι μέσα στον άλλο κόσμο της αρχαίας πατρίδος, όπως ψηλά γίγαντας στέκει σήμερον το Παλαμήδι.
Σας Συγχαίρω ειλικρινά….
Με αγάπη
ΙΩ. ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Δ/ΣΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
Αριθ. Πρωτ. 11875
Ι.Κ.
Εν Αθήναις τη 18‒3‒1951
«Περί συστάσεως βιβλίου υπό τον τίτλον «Παλαμήδης» των Θαν. Αναγνωστοπούλου και Θεοδ. Κωστούρου».
ΠΡΟΣ
Τας εκπαιδευτικάς Αρχάς Μέσης Εκπαιδεύσεως και Δ/ντάς Παιδαγωγικών Ακαδημιών.
Έχοντες υπ’όψει τας κειμένας «περί διδακτικών βιβλίων κλπ.» διατάξεις και την πρότασιν του Κεντρικού Γνωμοδοτικού και Διοικητικού Συμβουλίου Εκπαιδεύσεως την περιλαμβανομένην εις την υπ’ αριθ. 5) 19‒1‒51 (εδαφ. 12) πράξιν αυτού ην αποδεχόμεθα.
Συνιστώμεν την ανάγνωσιν του υπό τον τίτλον «Παλαμήδης» βιβλίου του Θαν. Αναγνωστοπούλου και Θεοδ. Κωστούρου υπό των ανωτέρων γυμνασιακών τάξεων και σπουδαστών των Παιδαγωγικών Ακαδημιών ως και την προμήθειαν τούτου υπό των σχολικών Εφορειών Εκπαιδεύσεως συμφώνως προς την ως άνω πράξιν του Κ.Γ. και Δ.Σ.Ε. καθ’ ην η Τραγωδία αυτή έχει γραφεί κατά το πρότυπον των Αρχαίων Τραγωδιών εις ωραίαν δημοτικήν με έκφρασιν δυνατήν και καθαράν απόδοσιν νοημάτων, ώστε να κινείται ζωηρόν και αδιάπτωτον το ενδιαφέρον
Ο Υφυπουργός
ΓΕΩΡΓ. ΜΟΔΗΣ